Het mooie aan schaken is dat dat je veel parallellen kan maken met verschillende aspecten van maatschappij, economie, politiek, ondernemerschap, … en veel meer. En ja, waarom ook niet met beleggen?
Een mooie analogie is het risicomanagement. Om te winnen dient een schaker beter te doen dan zijn tegenstander. Daarom nemen schakers regelmatig een berekend risico, een berekende gok zeg maar. Een voorbeeld daarvan is het offer. In heel wat schaakopeningen wordt een pion geofferd. Zo’n partijbegin met een pionoffer wordt een gambiet genoemd. Zijn gambietspelers roekeloze gokkers? Neen helemaal niet. Ze steken wel hun nek uit, ze investeren in hun toekomst. Ze rekenen er namelijk op dat ze in ruil voor die weggeven pion een positioneel voordeel bekomen, tactische kansen of welk voordeel dan ook. Die kansen kunnen ze dan later in het midden- of eindspel verzilveren.
Is een belegger een verslaafde gokker of een roekeloze speculant? Neen, evenmin als de gambietschaker. Wanneer we het hebben over de berekende gok dan ligt de nadruk heel erg op ‘be-re-ken-de’. Spreek het woord een paar keer traag uit, dat helpt. Een schaker rekent, een belegger rekent. Ze gokken niet in de betekenis van de onverbeterlijke gokker.
Casinospelen, loterijen en online wedden hebben één ding gemeen: op de lange termijn wint de organisator van het spel altijd. Dat is logisch want anders zouden deze ondernemingen niet kunnen overleven en floreren. Ze bouwen systemen om gemiddeld en over de lange periode in het nadeel te zijn van de gokker. Ze bouwen systemen in hun voordeel.
Toch zijn er slimmeriken die de casino’s te rap af zijn. Ed Thorpe (Amerikaans wiskundeprofessor, gespecialiseerd in waarschijnlijkheidstheorie, geboren Chicago 1932) is bekend geworden omdat hij kleine scheurtjes in het Black Jack casino spel gevonden had. Heel hard de kaarten tellen en memoriseren was het middel om beter te doen dan het casino. Na zijn bankrekening gespijsd te hebben met enkele miljoenen dollar en een bestseller (Beat the dealer) verder werd hij verbannen uit de casino’s en stortte hij zich op Wall Street. Ook daar werd hij zeer succesvol omdat hij wiskundig onderbouwde systemen kon bedenken om de medebelegger te kloppen. Het verschil met casinobedrijven is dat je speelt tegen een andere belegger en niet tegen een bedrijf. Maar het principe van kansberekening en systematiek in het spel is gelijkaardig. Buffett drukte het mooi uit in het jaarverslag van Berkshire Hathaway (februari 1988): Indeed, if you aren’t certain that you understand and can value your business far better than Mr. Market, you don’t belong in the game. As they say in poker, “If you’ve been in the game 30 minutes and you don’t know who the patsy is, you’re the patsy.”
Bij beleggen komt het er op aan om berekende risico’s te nemen. Jawel, met de nadruk op berekende. Ik zou zelfs zeggen ‘zeer goed doorberekende’ risico’s. Zo goed doorgerekend dat het risico absoluut minimaal is, en dat de kans op succes zeer groot is. Wanneer je dat doet dan bouw je een proces, een systeem, een methodiek voor je zelf die je kan herhalen en waarvan je weet dat ze je op de lange termijn gemiddeld voordeel brengt. Zoals de casino ondernemingen hun systemen bouwen in hun voordeel.
Zo’n beleggerssystemen vergelijk ik dan eerder met het vergiftigde of verplichte offer in het schaken. Een vergiftigde pion bijvoorbeeld is een pion die wanneer hij geslagen wordt verplicht leidt tot verlies van de speler die het pionoffer aanneemt. Dat zijn offers waarvan je weet dat ze goed gaan aflopen, voor jou. Als je die kennis hebt, die wetenschap machtig bent, dan heb je een voordeel op je tegenstander die deze knowhow niet heeft. Dat maakt het verschil tussen wereldkampioen Magnus Carlson en de gewone sterveling.
Welke die inzichten en methodieken zijn waarmee je als belegger je voordeel kan doen, dat doen we in volgende blogartikels nog uit de doeken. Laat ons voorlopig stellen dat er twee grote domeinen zijn: beleggen is zowel een wetenschap als vakmanschap. Je hebt dus inzichten nodig uit beide domeinen.
Het wetenschappelijke gaat vooral over het cijfermatige, de wiskundige kant, kansberekening en dat soort zaken. Maar ook de wetenschappelijke kennis over psychologie en hoe onze hersenen ons misleiden. Iets waar beleggers wel wat last van hebben.
Het vakmanschap gaat eerder over kennis van de onderliggende business waarin je belegt, inschatten van kansen en opportuniteiten, het zien van kleine veranderingen alvorens de grote massa die ziet, interpretatie van jaarrekeningen en balansen, …
Zowel Sam als Joël zijn veel-lezers. Boeken zijn onze levensbrandstof. We delen graag onze verzamende kennis over onderwerpen die het beleggen efficiënter maken en zo leiden tot financiële onafhankelijkheid. Op regelmatige basis zullen we u verrassen met een artikel dat één of ander domein belicht.
Sam en Joël houden ook van schaken. Is er dan en mooiere naam voor het beleggingsfonds dat we samen opstarten dan Chess Capital? Neen, natuurlijk niet.
