Afgelopen dagen kregen we nog even veel jaarcijfers van bedrijven in onze portefeuille, het is echter heel vreemd om deze cijfers te behandelen, want het lijkt wel alsof we in een compleet andere wereld zitten sinds enkele weken.
En hoe anders die wereld gaat zijn, dat kunnen we nog totaal niet inschatten. Misschien helemaal niet zo anders en herneemt binnen enkele weken/maanden het gewone leven. Maar het kan ook zijn dat dit enorme veranderingen in het gedrag van consumenten gaat veroorzaken. Of dat de consument nog angstig blijft voor maanden/jaren.
Wie zal het zeggen.
Charlie Munger, de partner van Warren Buffett zegt altijd dat je enkel mag beleggen “when the odds are in your favor”. Enkel beleggen als de kansen in uw voordeel zijn, maar het probleem vandaag is dat niemand die kansen kent.
Wat wel overduidelijk is, is dat de economie een klap krijgt op een manier dat we nog nooit eerder hebben meegemaakt. Misschien komt het herstel even fors en snel, maar dat weten we nog niet. Vorige week schreef ik dat de beurs in Amerika nog steeds eerder duur was en in het beste geval correct geprijsd, dat was op economische cijfers van vorig jaar. Als we incalculeren dat de economie een klap krijgt van 20%, dan is deze markt zeker duur.
Maar wat gebeurde er vorige week. De beleggers hadden enkel oog voor goed nieuws en stimulusplannen en stuurden de beurs meteen fors hoger. Wat maakt dat de beurs in Amerika zelfs gewoon terug duur te noemen is. Daar liggen de kansen niet in ons voordeel. Dit is natuurlijk niet op basis van individuele bedrijven maar de totale markt.
Ik gaf ook mee dat we er in Europa beter voorstaan, maar dat ik nog geen data had voor België, nu wel. In België hebben we een verwachting van 7,6% rendement (inclusief dividenden) dus maar net boven het langetermijngemiddelde en onder de verwachtingen in Duitsland, Nederland,… Kortom ook in België is de beurs nog niet goedkoop, en dan is de klap aan de economie nog niet meegerekend.
Het meest hallucinante vond ik dat de beurs een topdag kende terwijl in Amerika het jobrapport uitkwam waaruit bleek dat de werkloosheid was geëxplodeerd. Als zelfs zo’n slecht nieuws gewoon genegeerd wordt, dan is Mr. Market niet depressief, maar manisch.
Toestroom van nieuwe beleggers
Ook merken we een gigantische toestroom van nieuwe beleggers, niet alleen in België en Nederland (DEGIRO heeft wachttijden voor nieuwe accounts) maar ook in andere landen. Zo zag het Amerikaanse Interactive Brokers het aantal aanvragen fors toenemen.
Er komen dus heel veel mensen naar de beurs die er nog nooit op hebben belegd. Normaal zou ik dat enkel kunnen toejuichen, maar in deze omstandigheden zie ik het minder positief in.
Deze mensen komen namelijk naar de beurs met het idee dat ze snel veel geld zullen verdienen. Ze hebben vaak enkel oog voor de daling van de koersen van aandelen en zijn ervan overtuigd dat de koersen snel terug op het oude niveau zullen staan (self fulfilling prophecy?).
Ook dat is geen beeld van een pessimistische markt, maar eerder van een markt die haar hoogtepunt gaat bereiken.
Mijn vrees is dat hierdoor veel mensen in grote problemen gaan komen, als ze niet enkel inkomensverlies lijden, maar ook nog een deel van hun spaargeld zullen kwijtspelen.
Het einde van het kapitalisme?
Die visie gaat natuurlijk uit van hoe we het kapitalisme hebben gekend over de afgelopen eeuwen. Maar leven we vandaag nog in een kapitalistische wereld?
De acties van de overheden lijken dit tegen te spreken. De acties die ze nemen onder het mom van het redden van jobs lijkt vooral te dienen om de beurs te stutten.
Ongebreideld geld blijven injecteren kan niet zonder gevolgen blijven. Hiermee krijgt het kapitalisme niet de mogelijkheid om de uitwassen te corrigeren. Die uitwassen zijn te veel risico’s nemen met geleend geld. In een normale kapitalistische markt worden deze bedrijven (en eigenaars) nu op de vingers getikt en gaan deze bedrijven failliet, worden ze voor een prikje opgekocht, of worden de schuldeisers eigenaar waarna meestal een gezond bedrijf overblijft.
Maar door maar geld te blijven drukken, krijgt kapitalisme niet de kans om dit te corrigeren. Integendeel, die bedrijven en hun eigenaars die te veel risico hebben genomen, zijn er rijk door geworden en wanneer de problemen komen mag iedereen er mee voor opdraaien? Want al die schulden gaan terugbetaald moeten worden, en dat zal door iedereen betaald worden, u, ik en iedereen rijker en armer dan ons.
Dat is niet juist en kapitalisme gaat daarvan de schuld krijgen. Maar dit is geen kapitalisme, dat is staatskapitalisme. Daarbij heb je het slechtste van communisme (namelijk belachelijk hoge belastingdruk, vriendjespolitiek,…) en het slechtste van kapitalisme (geen solidariteit, dure ziekenzorg,…). In plaats van geld in de markt te pompen zou ik liever zien dat ze het inkomen van de mensen garanderen, ook voor langere termijn als het bedrijf waarvoor ze werken failliet zou gaan.
Jobs redden klinkt nobel, maar denken ze nu echt dat als een bedrijf zoals AB Inbev failliet gaat dat mensen minder bier gaan drinken? (AB Inbev heeft te ver gesprongen met de laatste overname en teveel schulden aangegaan) Neen een concurrent neemt dat gewoon over, en misschien kunnen er enkele kleinere nieuwe initiatieven flink marktaandeel winnen, waardoor er nieuwe gezonde bedrijven ontstaan. Kortom het “redden” van jobs op korte termijn zal ons op lange termijn zeer duur te staan komen.
Ik hoop dat het niet zover komt en dat ze het geld heel verstandig injecteren. Misschien kunnen de overheden de beurzen tot nieuwe hoogtes printen. Maar dat wil niet zeggen dat ik dan vandaag koper wordt, integendeel, als hen dat lukt is dat net het moment om de portefeuille volledig uit te kuisen en enkel hoogst kwalitatieve, conservatieve familiebedrijven erin op te nemen.
Lukt het niet om de beurzen omhoog te printen, dan volgt er nog een flinke daling. En zelfs al printen ze ons nu op korte termijn naar nieuwe hoogtes, dan zal de rekening op een bepaald ogenblik toch gepresenteerd worden. De tijd zal het uitwijzen. Maar ik zie het nog niet rooskleurig in, the odds are not in our favor (yet).
