Goede voornemens

Het geeft me energie wanneer ik jonge beleggers zie die leeftijdsgenoten aan het denken zetten over hoe ze met hun centen best kunnen omgaan. De podcast ‘Jong Beleggen’ in Nederland, maar ook onze Charlotte Van Brabander en Cédric Proost die op vrij jonge leeftijd boeken publiceren. Toffe initiatieven waar ik warm van word.

Het geeft me nog meer energie wanneer ik zelf mijn steentje kan bijdragen. Zo heb ik vorig jaar genoten van de webinars die ik gaf en twee spreekbeurten voor studenten. Maar evenzeer van de zeilinitiaties die ik (te) sporadisch geef in Nieuwpoort, bijna altijd aan een jonge en gemotiveerde bemanning. Dat geeft voldoening.

Het begin van het jaar is een ideale gelegenheid om je zelf te plezieren met al dan niet realistische voornemens. Eén van mijn goede voornemens is om de educatie van beleggers nog iets diepgaander aan te pakken. Dat vertaalt zich hopelijk  in iets wat het midden moet houden tussen een cursus en workshop. De bedoeling is om alle obstakels die ik zelf ben tegengekomen bij het waarderen van bedrijven te delen met wie daarvoor interesse heeft. Zo’n workshop is niet aan de absolute beginner gericht, maar eerder aan de enthousiaste leergrage diepgraver. Maar er zit ook een stukje eigenbelang in. Het is namelijk zo dat wanneer je iets dient uit te leggen aan anderen, je verplicht bent om het onderwerp grondig te bestuderen, te beheersen. Het verplicht me tot nadenken en kritisch omgaan met elk statement dat ik doe. En dat zal me ook een beter belegger maken. Ik kijk er alvast naar uit.

Het begin van het jaar is ook het moment om de forecasten van de economisten er op na te lezen. Niet die van december 2021, maar wel die van december 2020. En zoals en zoals elk jaar weer vast te stellen dat de voorspellingen over inflatie, werkgelegenheid, rentevoeten en dat soort macro-economische zaken even goed hadden kunnen gedaan worden door de weerman.

Experten spelen economische weerman, maar weinigen controleren de uitspraken nadien. En elk jaar opnieuw komt er een pakket ‘media bladvulling’ op ons af dat je best kan benaderen als entertainment, maar best niet gebruikt om je aandelenportefeuille aan te passen. Wanneer je beslissing over een aandeel in portefeuille afhangt van een al dan niet stijging van de rente met 25 basispunten, dan ben je niet goed bezig. Ik zeg niet dat alle macro-economische informatie bij het huisvuil moet gezet worden. Je dient immers wel te weten in welke wereld je leeft. Maar je blik dient daarbij verder te reiken dan de korte termijn horizon van één jaar, laat staan een kwartaal of een maand. 

Ik wens alle beleggers dat ze iets meer klimatoloog zijn dan weerman. De grote trends in de maatschappij en de economie zullen je prestaties wél beïnvloeden op de lange termijn. 

Het begin van het jaar is ook het uitgelezen moment om een jaarrekening en een balans op te maken. Waar sta je met je financiën? Ben je er op vooruitgegaan gedurende dat jaar? Heb je de inflatie minstens overwonnen? Bekijk je kritisch alle activa die je bezit? Heb je in je zelf geïnvesteerd? Heb je veel gehandeld in je beleggingsportefeuille, te veel, of net te lang gewacht om die verliezer van de hand te doen? Wat hebben je bedrijven gedaan, of ben je ETF belegger en boeit  het individuele bedrijf je minder?

Het zijn vragen die ik ook krijg van mijn drie zonen en hun vrienden en vriendinnen. Je hebt centen opzij, weinig als jonge beginners, of iets meer voor wie al langer met zijn financiën bezig is. Maar of het nu weinig of veel is, iedereen dient zich wel af te vragen of hij zijn kapitaal goed beheert.

De beste aanpak is om je zelf als CEO van je eigen ‘nv IK’ te bezien. Jij bent de kapitaalsallocator van je eigen bedrijfje. Ga ik die centen investeren in mezelf, of in een eigen woning? Ga ik schulden aangaan om dat proces te versnellen of kan ik schulden afbouwen? Ga ik meer kosten maken door mezelf te verwennen met een plezierreisje? Heb ik elke maand iets opzij gezet voor mezelf? Let ik voldoende op de kosten die mijn beleggingen genereren?

Door de oefening te doen vanuit je ‘nv Ik’ ga je je gedragen als bedrijfseigenaar en veel minder als consument. Dat is een goeie zaak voor je financiën.

Sta me toe om samen met u eens te kijken naar uw langetermijn investeringen. Er zijn een aantal activa die we allemaal kennen en kunnen overwegen.

Cash

De lange termijn belegging waar ik steeds weer van opkijk is de cash die op de spaarboekjes staat. Onderstaand grafiekje heb ik ontleend uit ‘De Tijd’. We hebben met z’n allen de kaap van de €300 miljard gerond. 

Die stijging was vorig jaar iets minder dan de voorgaande jaren, maar dat is vooral te wijten aan het feit dat de spaarboekjes niets extra opleveren t.o.v. zichtrekeningen en mensen dus de moeite niet meer doen om het geld naar de spaarrekening te verplaatsen. Tel daar dus gerust de €100 miljard op de zichtrekeningen bij.

€400 miljard aan een 0,11% rendement, waarom doen we dat toch? Dat bedrag stijgt jaar na jaar. We sparen ons arm. De inflatie bedroeg vorig jaar meer dan 5,5%. Elke spaarder verliest geld door zijn cash op deze manier ‘aan het werk te zetten’.

De tijd vreet aan onze koopkracht, je vijver aan geld verdampt terwijl je er naar kijkt. Jij bent de dupe. Meer geld op je spaarboekje plaatsen als oplossing om je koopkracht te bewaren is het verkeerde recept.

Waarom doen we dat toch massaal en blindelings? Onze ‘asset allocation’ is duidelijk niet dynamisch. Denk eens na hoe je je rendement kan verhogen door een oude gewoonte, die vroeger OK was, nu te vervangen door een betere gewoonte. Eén die onze koopkracht niet wegvreet.

Mijn standpunt is dat je cash enkel achter de hand houdt voor twee geldige redenen:

1. Je hebt het geld nodig de komende periode, of om te leven, of gewoon als een veiligheidsmarge om een tegenslag te verwerken, of een geplande aankoop de komende x jaar. Die ‘x’ dient iedereen voor zichzelf in te vullen. Die hangt vooral van je risicoaversie af. Drie tot vijf jaar lijkt me voor veel mensen een redelijke termijn.
2. Je houdt het aan als opportuniteit, een oorlogskas zeg maar, om te profiteren van een beurscorrectie en koopjes te doen. Dat doe je bewust om te kunnen inzetten wanneer het moment gekomen is. Of om het met de woorden van Warren Buffett te zeggen: “Als het goud regent, zet de emmer buiten, niet de vingerhoed”.

Goud, andere grondstoffen, bitcoins en andere digitale munten

Over elk van deze onderwerpen zijn boeken geschreven. Mijn Kerstlectuur was Heavy Metal van Jan Longeval. Een aanrader voor wie over deze topics uitgebreide inzichten wil verwerven. 

Ik hou het in deze rubriek zeer kort en breng de verschillende topics samen omdat ze van uit beleggingsstandpunt vier zaken gemeenschappelijk hebben: a. ze leveren geen rente op, b. daardoor zijn ze speculatief, c. ze zijn niet of nauwelijks inzetbaar als betaalmiddel en d. ze worden soms ingezet als ‘hedge’, een verzekering tegen groot onheil.

Over de eerste drie punten kan weinig discussie bestaan. Over dat laatste punt, het inzetten tegen onheil, wil ik alvast zeer sceptisch zijn. Wie er op rekent dat goud te allen tijde een verzekering is tegen oplopende inflatie kan wel gelijk hebben over extreem lange periodes, maar kwam de laatste maanden alvast bedrogen uit, waardoor het moeilijk is om de status ‘veilige haven’ in alle omstandigheden te behouden.

Digitale munten worden soms bekeken als bescherming tegen een instortend financieel systeem. Ik durf het te vergelijken met iemand die een atoomschuilkelder bouwt: je kan er veel geld in investeren, maar of je hem ooit nuttig gaat kunnen gebruiken is een andere vraag. En naar dat moment uitkijken doe je al helemaal niet.

Voor mij persoonlijk zijn al deze vormen van investeringen geen structureel onderdeel van mijn portefeuille. Zeker beginnende beleggers dienen hier zeer kritisch naar te kijken en kunnen hun spaarcentjes beter niet naar deze producten sluizen.

Obligaties

Een andere lange termijn belegging waar we met z’n allen in zitten is obligaties. Ik hoor u denken ‘Neen, ik niet hoor. Ik heb geen obligaties’. Zeker? Pas op want ze zitten verscholen in pensioenspaarplannen, VAPZ als privépersoon, IPT als zelfstandige, pensioenplannen van uw werkgever, Tak 21 of 23 verzekeringsproducten? Iedereen zit in obligaties. Niet aan te ontsnappen.

Ik zeg niet dat u uw pensioensparen moet overboord gooien, maar bekijk het minstens kritisch in functie van uw leeftijd. Hoe jonger je bent, hoe meer jaar uw pensioenplan zal aandikken en hoe meer commissie uw verzekeraar zal innen op uw tegoeden. Reken maar eens na hoe je belastingvoordeel wegsmelt in functie van de jaren dat het geld geblokkeerd staat in obligaties of mixed fondsen die veel te weinig opbrengen.

In obligaties wil je echt niet zitten tegenwoordig. De staatsobligaties brengen ook veel minder op dan de inflatie wegvreet en de kans dat de waarde ervan daalt is veel groter dan een eventuele stijging. Met de rente op een historisch lage niveau en een inflatie waar je niet meer kan naast kijken is de kans op een rentestijging groter dan op een verder rentedaling. Dat maakt dat staatsobligaties zeer onveilige producten zijn. Bij een rentestijging vermindert jouw obligatie immers in waarde.

Het is pas wanneer de rente stijgt naar een aantrekkelijk niveau en wanneer de inflatie luwt dat je deze obligaties kan gaan overwegen.

Bedrijfsobligaties dan? Die brengen wat meer op, maar brengen tegelijk veel meer risico met zich mee. De zogenaamde High-Yield obligaties, een eufemisme voor High-Risk, brengen gemiddeld zo’n 5% op in 2021. Ook minder dan de inflatie. Als je hier instapt dien je je huiswerk minstens even grondig te doen dan bij de aankoop van aandelen.

Vastgoed

OK, vastgoed dan. En dan heb ik het niet over je eigen woning. Neen dat bekijk je best als een kost. Mocht je je eigen huis niet hebben dan is het alternatief om te huren en dat is ook gewoon een kost. 

Wil je vandaag fysiek vastgoed kopen als belegging? En de miserie er bij nemen om met je huurder oplossingen te zoeken bij een lekkende dakgoot of verwarming die het plots niet meer doet? En het risico van leegstand tussen twee huurders? En de 12% éénmalige instapkosten voor een tweede woning?

Wie de middelen heeft om te beleggen in een fysiek vastgoed moet uit maken of hij bij de huizenhoge prijzen nog een pand vindt dat voldoende rendement oplevert. We zijn hier immers aan het redeneren over uw financiële welvaart en niet over het tweede verblijf in Koksijde dat je voor eigen plezier en dat van je kinderen koopt.

Vastgoed in een aandelenportefeuille? OK, nu zijn we aan het praten. Dat kan zelfs vandaag een zinvolle belegging zijn op voorwaarde dat je je verdiept in de mogelijkheden die de beurs biedt. Als absolute aanrader springt er één publicatie bovenuit. Dat is het boek van Gert De Mesure over GVV’s.

Ik kan zijn recente uitgave van einde vorig jaar warm aanbevelen. Dat werk loodst u niet enkel door de Belgische vastgoedvennootschappen, maar duidt ook enkele mooie buitenlandse beleggingen.

Fondsen en ETF’s

Beleggen in fondsen en ETF’s staat een beetje raar in mijn rijtje want uiteindelijk zijn dit maar instrumenten die onderliggend beleggen in obligaties, vastgoed of aandelen.

Voor de meeste beleggers die op zoek gaan naar rendement zal dit ‘the way to go’ zijn. Het grote voordeel is dat je je eieren niet allemaal in één mand legt. Je diversifieert. En wanneer je geen kennis, tijd of goesting hebt om je te gaan verdiepen in de individuele onderliggende beleggingen is dit een prima oplossing.

Wat is het onderscheid tussen fondsen en ETF’s?

ETF staat voor Exchange Tracked Fund en is dus een vorm van fonds. Met ETF verwijzen we naar de passieve indexvolgers. Dat zijn zeer goedkope fondsen. Typisch betaal je 0,15% tot 0,30% jaarlijkse kosten voor de grote brede ETF’s. Zo volg je zonder je te hoeven verdiepen de wereldmarkt van aandelen, of een Europese markt, of een korf groei- of waardeaandelen. Wanneer je centen plaatst in dergelijke producten dien je éénmalig een beetje research te doen en vervolgens ga je periodiek opbouwen en verder hoef je elk jaar in januari enkel je stand van zaken op te meten.

Mijn persoonlijke keuze zou eerder naar Value ETF’s gaan, het deel van de markt dat nog redelijk bij prijs is. Zeker wanneer je weet dat de ETF’s met een focus op tech en groeibedrijven de laatste jaren al sterk omhoog gestuwd werden en dus de kans op een correctie statistisch groter is. 

Laat je niet misleiden door vehikels die ETF in de naam hebben zoals de bekende ARK Innovation ETF van Cathie Wood. Dit is geen ETF. Het brengt ons naadloos bij de  fondsen, waarmee we doelen op de producten van banken of van fondsenbeheerders. Deze worden actief beheerd. 

Met andere woorden, de fondsenbeheerder denkt dat hij beter kan presteren dan het gemiddelde van de markt. Hij koopt en verkoopt actief en vraagt daar redelijkerwijze een hogere kost voor dan een ETF die blindelings een index volgt. Dat is logisch, ware het niet dat elk jaar opnieuw door verschillende studies, Amerikaanse en Europese,  aangetoond wordt dat die vermogensbeheerders het gemiddeld helemaal niet beter doen dan de markt. De reden is niet dat ze slechte beleggers zijn, maar wel dat hun kosten te hoog zijn. Dat is natuurlijk een serieus aandachtspunt voor de belegger. Een hogere kost betalen om een lager rendement te halen kan niet de bedoeling zijn. Afhankelijk van de studies en de periode waarover gemeten wordt zie je dat 70 tot 95% van de fondsbeheerders onderpresteren vanwege de kosten die niet in verhouding staan tot de geleverde prestaties. Elk jaar opnieuw. 

Een dubbele gouden raad: a. kijk naar de instap, uitstap en vooral jaarlijkse kosten! Jouw kosten zijn immers de winst van de fondsbeheerder. b. kijk met welk deel van hun persoonlijk vermogen de beheerders in het fonds belegd zijn. Je eigen centen beheren doe je met net iets meer scherpte.

Zelf in aandelen beleggen?

Voor heel veel mensen zal beleggen in een ETF veel meer rust geven dan zelf individuele keuzes te maken. Zoals gezegd kan je enkel zelf in individuele posities beleggen wanneer je tijd, goesting en kennis hebt. Voor de meesten zal het aan één van die drie ontbreken.

Maar als je het toch doet dan ook weer een gouden raad. Beleg in holdings. Door in een holding te investeren leg je je geld naast dat van de gegoede Belgische families. Wil je beleggen zoals de familie Boël, of de familie Frère? Dat kan met enkele honderden euro’s. Ik raad het aan mijn drie zonen aan. Indien je vertrouwen hebt in die families, dan vraagt het minder opvolging van jouw kant.

Als we in België met één ding verwend zijn op beleggingsvlak dan is het wel het aantal en de kwaliteit van de beursgenoteerde holdings. Je hoeft het echt niet in het buitenland te gaan zoeken. Lees wat over deze mooie bedrijven die actief beleggen in beursgenoteerde bedrijven of in private equity. Het grote verschil met de meeste fondsen is dat de bestuurders hier zelf met hun familiekapitaal inzitten. Dat geeft een  immens verschil in lang termijn visie. En laat nu op bij investeringen precies die lange termijn een zeer belangrijk element van succes zijn.

De beginnende belegger dient zich de vraag te stellen of hij het mijnenveld van de individuele aandelen wil betreden. Behalve de risico’s die onder de motorkap zitten van de bedrijven is de grootse bedreiging de belegger zelf. De emotie van de belegger zal er voor zorgen dat hij dikwijls op het verkeerde moment koopt (wanneer iedereen een aandeel de hoogte in schreeuwt en dus te duur) en dikwijls verkoopt wanneer het aandeel uitgespuwd wordt (dus te goedkoop). Wil je meer weten over hoe je individuele aandelen bekijkt en over welk psychologisch wapenarsenaal je dient te beschikken dan zijn er heel wat artikelen op deze blog die je kunnen helpen. 

Het is fun om te doen, zeer leerrijk, maar begin er aan met mate en voorzichtigheid.

Als je naar individuele bedrijven gaat kijken pas dan de principes toe die we vorig jaar ten overvloed besproken hebben in onze artikels: koop bedrijven met weinig of geen schulden, koop bedrijven die de grote investeringen achter de rug hebben (die zullen minder inflatiegevoelig zijn), koop bedrijven die je kent, waarvan je het management vertrouwt, koop bedrijven die de prijs van hun producten kunnen laten stijgen zonder marktaandeel te verliezen. Kortom koop kwaliteit, maar betaal daar niet te veel voor.

En laat dat nu het thema zijn van mijn goed voornemen: een workshop voor enthousiaste beleggers om deze hindernissen te overwinnen.