Volgens Warren Buffett zijn er slechts twee regels bij beleggen
- Verlies geen geld
- Vergeet regel #1 niet
Deze zeer vaak gebruikte quote is nogal voor de hand liggend, maar is het ook waard om ten allen tijde te onthouden. De vraag wordt dan echter, hoe exact “verlies je geen geld”?
Om het al even te duiden, “geld verliezen” is niet een tussentijdse daling van je aandelen. Geld verliezen is het permanente verlies van kapitaal. Met andere woorden als een bedrijf echt minder waard is door bepaalde omstandigheden (concurrerend beter product, veranderende sector, verliezen,…), wat vaak gepaard gaat met een koersdaling die nooit herstelt.
Over het algemeen kunnen we drie grote categorieën aanduiden die kunnen leiden naar zo’n permanent verlies van kapitaal. Er zijn uiteraard veel dingen die er toe kunnen leiden dat een bedrijf achteruitgaat of aandelenkoersen die dalen, maar je kan ze allemaal terugleiden naar op zijn minst één van deze drie categorieën:
- Waarderingsrisico
- Schuldenrisico
- Bedrijfsrisico
Waarderingsrisico
Het waarderingsrisico is vaak het makkelijkste om te herkennen. Je hebt misschien de mogelijkheid om in een geweldig bedrijf te beleggen dat hoge rendementen verdient op haar kapitaal met zeer aantrekkelijke vooruitzichten op toekomstige groei. Het kan zijn dat dit bedrijf hier ook nog in slaagt met enkel een minimum aan schulden, of zelfs geen. Maar je betaalt wel 30-40 keer de huidige winst om het bedrijf te kunnen kopen.
Coca-Cola in 1998 ($43), Microsoft in 2000 ($58). Er zijn nog tal van andere voorbeelden op te geven. Beleggers die deze aandelen kochten zagen dat de onderliggende bedrijven al die jaren nog steeds mooie rendementen haalden op het geïnvesteerde kapitaal. De bedrijven konden de omzet doen groeien, genereerden extra vrije cashflow en zagen de winst toenemen. Met dit steeg ook de waarde voor de aandeelhouders jaar na jaar. Maar de beurskoers ging in deze periode nergens naar toe of zelfs lager. Het is pas 16 jaar later dat Microsoft terug de kaap van $58 nam om nu pas dit jaar fors te stijgen tot $71, Coca-Cola noteert vandaag, 19 jaar later, nog maar aan $45.
Vandaag denk ik dan direct aan Facebook en Amazon als zo’n type van bedrijven. Ik weet dat beide bedrijven goede bedrijven zijn, maar ik kan me er niet overzetten om voor Facebook 40x de winst te betalen en voor Amazon zelfs 188x, ondanks hun sterke marktpositie en groei. Er moet teveel goed gaan voor deze beleggingen om winstgevend te zijn in de lange termijn.
Om het waarderingsrisico te vermijden koop je simpelweg bedrijven met lage waarderingen ten opzichte van de winst, vrije cashflow of activa, en verzeker je ervan dat het geen abnormale winsten zijn!
Schuldenrisico
Het risico dat wordt gevormd door schulden kan vanuit verschillende oorzaken komen, maar er zijn enkele simpele dingen die je kan doen om je ervan te verzekeren dat je geen schuldenrisico neemt bij de beleggingen die je maakt.
Controleer de verhouding van schulden ten opzichte van het eigen vermogen zoals Benjamin Graham en Walter Schloss ons leerden. Probeer bedrijven te zoeken die meer bezitten dan dat ze schulden hebben. (Quote van Graham “Own more than they owe”). Ik zie mijn bedrijven liefst met zo’n “gearing” ratio van 0,6 en minder.
Een andere ratio om snel te bekijken is de current ratio, deze ratio meet de vlottende activa in verhouding tot de korte termijn schulden. Het meet met andere woorden de liquiditeit van het bedrijf. Zoek naar current ratio’s boven 1 en liefst veel hoger. Dit wil zeggen dat de vlottende activa (cash, voorraad, handelsvorderingen,…) voldoende zijn om alle korte termijnschulden terug te betalen. Er zijn bedrijven die vlot kunnen werken met een current ratio lager dan 1, (bijvoorbeeld omdat ze geld sneller ontvangen van klanten dan dat ze deze moeten betalen aan hun leveranciers) maar onthoud dat deze bedrijven de uitzonderingen zijn die de regel bevestigen.
Schloss zei “Schulden veroorzaken problemen”. De makkelijkste manier om risico van schulden te vermijden is om te zoeken naar bedrijven met weinig of geen schulden, en als ze schulden hebben, verzeker je er dan van dat er genoeg activa en cashflow is om de schulden en interesten terug te betalen.
Bedrijfsrisico
Terwijl het makkelijk is om te bepalen of je risico loopt door schulden of een te hoge waardering, is het bedrijfsrisico veel moeilijker te herkennen. In deze categorie valt al het risico dat afkomstig is van de bedrijfsvoering en omvat ook macro economische factoren die een impact kunnen hebben op het bedrijf.
Het is zeer moeilijk om crisissen, algemeen of in bepaalde sectoren, te voorspellen, het enige dat je kan doen is jezelf de simpele vraag te stellen: “zijn dit normale winsten, of zijn dit ‘piek’ winsten? Je kan dit zien door te kijken naar de historiek van de afgelopen 10 jaar.
Het vermijden (of beperken) van bedrijfsrisico hangt samen met hoe goed je het bedrijf begrijpt. Dat is ook de reden waarom Buffett zo goed is in wat hij doet, hij kan zeer snel het bedrijfsrisico bepalen en vermijdt alle situaties waar hij niet zeker is over de langetermijnvooruitzichten voor een bedrijf. Deze manier van beleggen zorgt voor een enorme veiligheidsmarge omdat hij zich zo kan toeleggen op bedrijven die binnen zijn”cirkel van kunde” vallen.
Om bedrijfsrisico te beperken zoek ik de 10 jarige (financiële) historiek op van het bedrijf. Ik kijk dan onder andere naar de groei in omzet. Als de omzet niet groeit, of zelfs lichtjes daalt, dan kan dit een teken zijn dat het bedrijf actief is in een “stervende” sector. Dit wil nog niet zeggen dat je het bedrijf moet negeren (als de prijs goed is, kan het nog steeds een goede belegging zijn), maar weet wel dat je mogelijk een bedrijfsrisico loopt. Daarnaast kan je ook kijken naar rendement op kapitaal en winstmarges, verminderen ze, of gaan ze alle kanten op? Als marges en rendementen stabiel zijn, dan is dit vaak een goed teken.
Waar ik ook graag naar kijk is de boekwaarde per aandeel. Als een bedrijf er met de jaren in slaagt om deze te doen stijgen, dan doen ze iets goed. Vermindert deze, dan loopt er iets mis, net zoals dat ook bij een persoon het geval zou zijn.
Nog even overlopen
Alle risicofactoren kunnen we herleiden tot drie hoofdcategorieën: waarderingsrisico, schulden risico en bedrijfsrisico. De eerste twee zijn relatief makkelijk te bepalen, de derde vraagt meer analyse en is subjectiever. Maar als je de eerste twee al uitschakelt en voldoende diversificatie behoudt, dan zal je veiligheidsmarge in je portefeuille sterk verbeteren en zal specifiek bedrijfsrisico je niet echt pijn doen. Dat is de filosofie van Graham, Schloss en wat Greenblatt ook toepast in zijn magische formule. Het is ook het principe van de verzekeringsbedrijven.
Uiteraard vervangen deze simpele principes in dit artikel geen diepgaande analyse, maar het helpt om altijd deze drie risicofactoren voor ogen te houden. Hoe geconcentreerder je portefeuille, hoe grondiger je analyse moet zijn.
