Is beleggen een zero-sum game, of niet? Deze vraag gaat al een lange tijd de ronde, en wordt door verschillende partijen bevestigd of ontkracht.
Wat is eigenlijk een zero-sum game?
Een zero-sum game is een situatie met twee of meer “spelers”, waarbij er winnaars en verliezers zijn, het totaal aantal punten die de winnaars krijgen is gelijk aan het totaal aantal punten verloren door de verliezers.
Een voorbeeld van een zero-sum game is poker. In poker zit je met een aantal spelers rond de tafel. Er gaat zoveel geld rond als er door de spelers in zijn geheel wordt ingebracht. Voor iedere euro die er gewonnen wordt is er ook iemand (of meerdere een deel) die dezelfde dezelfde dollar heeft verloren. Dit kan je toepassen op elke hand die wordt gespeeld. Bij elke hand is er een winnaar en is er een verliezer. Maar in totaal is het geld op de tafel hetzelfde geld, en dus evenveel als voor het spel, het is gewoon van eigenaar veranderd. Dit geldt niet alleen voor elke gespeelde hand, maar ook voor een hele avond, op het einde van de avond is het totale ingebrachte geld hetzelfde gebleven, het is alleen van de ene zijn broekzak in dat van de andere verdwenen.
Is de beurs een zero-sum game?
Een pokerspel vertoont veel eigenschappen van “spelen” op de beurs. Een eigenschap die ze beide delen, en ook één van een zero-sum game is dat het eindresultaat datgene is wat telt. Je mag tientallen fantastische winsten boeken, als je op het laatste alles inzet en verliest is je resultaat 0. Of andersom je mag tientallen kleine verliezen lijden, als je in één keer tien keer zoveel wint dan je daarvoor bent verloren, ben je nog steeds gewonnen.
De argumenten die worden gebruikt om te ontkrachten dat beleggen een zero-sum game is zijn de volgende:
- Door te investeren vergroten we de totale rijkdom van de economie.
- De totale marktkapitalisatie stijgt.
- De Beurs creëert rijkdom. Door de concurrentie verbeteren bedrijven hun competitiviteit en maken ze nieuwe producten die onze levens kunnen verbeteren.
De eerste twee argumenten kan je gelijkschakelen. De totale marktkapitalisatie stijgt omdat er meer wordt geïnvesteerd in de markt.
Of de marktkapitalisatie nu stijgt of daalt is niet relevant met het feit of het een zero-sum game is of niet.
Om even terug naar poker te gaan.
Je zit met 5 rond de tafel en start elk met € 100. Het totale bedrag op de tafel is dus € 500.
Na enkele uren spelen is geld al stevig van hand gewisseld en heeft speler A € 280, B € 60, C € 80, en spelers D & E hebben elk € 40.
Het totaal is gelijk gebleven namelijk € 500. Speler C vindt het goed geweest en vertrekt, in zijn plaats komt een nieuwe speler (F) die opnieuw € 100 bij zich heeft.
Het totaal van de tafel is gestegen tot € 520, echter hetgeen speler A heeft gewonnen heeft hij nog steeds verkregen van de spelers B,C,D en E, ongeacht dat C weg is en F zijn plaats heeft ingenomen.
Het derde argument kan ook weerlegd worden. Er is geen enkele Euro die men uit de beurs kan halen die er niet eerst door een andere belegger is ingestoken. De bedrijven die op de beurs noteren kunnen in waarde toenemen. De prijs op de beurs daarentegen wordt niet bepaald door de waarde, maar enkel door wat iemand wilt betalen. Het enige dat dus plaats vindt is het verschuiven van geld van de ene belegger naar de andere.
Verder wil ik er ook nog even op wijzen dat er bedrijven zijn die sterk in waarde groeien, hun aandeelhouders zijn de winnaars, maar er zijn er ook voldoende die failliet gaan, de beleggers die deze bedrijven hebben zijn de verliezers.
Ook het nieuw noteren van bedrijven op de beurs (IPO) brengt geen meerwaarde. Het spel wordt enkel vergroot. Weer terug naar poker. Elk bedrijf is een tafel in de grote zaal (beurs). Een tafel meer vergroot de totale waarde, maar verandert het spel niet. Daar tegenover staan de bedrijven die van de beurs worden gehaald, zij het door faillissementen, overnames of een private speler die het bedrijf van de beurs haalt. Er verdwijnt een tafel, en met de tafel spelers, en dus een deel van de totale geldwaarde. Het spel is echter nog steeds hetzelfde.
Maar één winnaar
De beurs en beleggen is wel degelijk een zero-sum game. Elke Euro die uit de beurs wordt gehaald is afkomstig van een andere belegger.
Soms voelt het aan of beide beleggers de winnaars zijn. De verkoper voelt zich een winnaar omdat hij een aandeel verkoopt met 30% winst, de koper voelt zich een winnaar omdat hij een aandeel koopt waarvan hij denkt dat het 30% meer waard is dan wat hij ervoor betaald.
Het bedrijf heeft vandaag een bepaalde waarde, en het is die waarde die bepaalt wie de eigenlijke winnaar en verliezer is. De verkoper is de winnaar wanneer de waarde van het aandeel lager is dan de prijs die hij heeft gekregen. Andersom is de koper de winnaar wanneer het aandeel meer waard is dan wat hij ervoor heeft betaald. Slechts één van beiden is in deze hand de winnaar ongeacht of hij reeds winst heeft op zijn investering of niet.
Er is eigenlijk maar één winnaar die zeker is dat hij wint. En dat is diegene die het spel organiseert. In poker is dat het casino die voor elk spel commissie vraagt. Op de beurs zijn dat de makelaars die transactiekosten aanrekenen ( of eigenlijk zijn er twee winnaars, de overheid die de taksen incasseert wint ook). Ze onttrekken geld uit het spel.
Ben ik de winnaar of de verliezer in deze transactie?
Ongeacht of je mij volgt in mijn redenering dat de beurs een zero-sum game is, of dat je van het tegendeel bent overtuigd, is bovenstaande wel een leuke vraag om jezelf te stellen wanneer je koopt of verkoopt op de beurs.
Om te handelen moet je met minstens twee partijen zijn. Het kan geen kwaad even stil te staan bij de vraag, “Ben ik de winnaar of de verliezer als ik nu op de bevestigen knop druk”. Slechts één van beide partijen heeft gelijk over de waarde van het aandeel, ofwel jij ofwel de tegenpartij. (Verkopen van aandelen kan echter ook redenen hebben die buiten het spel vallen, zoals dringende medische kosten, de aankoop van een huis,… )
Denk goed na en doe je huiswerk voor je handelt, want niemand wil graag de verliezer zijn!
